Trí Núi mới tiếp xúc với môn vẽ ký họa một cách nghiêm túc và thường xuyên trong 1 năm trở lại đây thôi (từ tháng 8/2023) (Trước đó, chủ yếu chỉ vẽ hình họa bằng bút chì). Cho nên, những điều được viết ra đây, chủ yếu là những trải nghiệm thô, chưa được đúc kết cho thành hoàn thiện để gọi là “kinh nghiệm”. Thế nhưng, chưa đủ kinh nghiệm thì không có nghĩa là chờ 10 năm nữa mới viết bài, có nhiêu – viết nhiêu. Và đặc biệt, những dòng này tôi nghĩ là hữu ích đối với ai đó mới bắt đầu làm quen với môn vẽ nói chung và kí họa phong cảnh nói riêng.
Các bạn cứ thong thả đọc và tận hưởng những chia sẻ tuyệt vời mà không sách vở nào có. Từng lời văn như là “hơi thở của Trí Núi”, tấm lòng cũng như sự trẻ trâu cần đủ để luôn giữ sự nhiệt huyết.
Đừng bắt đầu học vẽ phong cảnh bằng cách đi đăng ký một khóa học phong cảnh theo dạng chép tranh, vì đó không phải kí họa đâu. Đó là chép, chép khác vẽ nha! Nếu cần đăng ký học thì bạn nên đăng ký ở: Khóa học vẽ ký họa phong cảnh thực tế căn bản
Chắc chắn là kiến thức của môn Hình Họa, đó là nền tảng của mọi môn vẽ chứ không riêng gì kí họa phong cảnh. Nếu như bạn không biết bắt đầu từ đâu có thể bắt đầu bằng những khối cơ bản: khối cầu, khối lập phương, khối trụ, khối nón… Đó là căn bản rồi, cho nên để vẽ kí họa tốt và tiến bộ bạn cần nắm rõ quy luật của các khối này. Bạn có thể tìm với từ khóa “Hình Họa Căn Bản” ở google hoặc đọc các tài liệu về khối cơ bản trong các quyển sách.
Giới thiệu một số tài liệu về hình họa căn bản:
Chừng đó là quá đủ cho kiến thức Hình Họa rồi (có thể bạn mất cả năm trời mới hiểu hết đống tài liệu này bạn nha, không vội được), với điều kiện là tập luyện không ngừng. Tôi đã có trải nghiệm gần 10 năm với các Hình Khối Căn Bản, nên cũng quan sát được cách tiến bộ của nhiều người (Trí núi đang tham gia giảng dạy một khóa học về Hình Họa Căn Bản tại: Chân dung bút chì trực họa).Đa phần, họ vẽ tiến bộ nhanh bằng cách luyện tập nhiều song song với việc tham khảo.
Viết bước 1 rõ là hay, thật là chi tiết, xong đến đây khuyên bỏ qua bước 1. À, Trí Núi điên điên lâu rồi.
Tức là tôi khuyên, nếu ai đó cảm thấy thiếu kiên nhẫn quá ở bước 1 – Hình Họa Căn Bản thì nhảy thẳng ra vẽ những thứ mình thích vẽ. Chọn một công trình, một cái ghế đá, hay một cửa hàng hay một cái cây thôi.
Với cách này, bạn sẽ được thư giãn với việc hoàn thành tác phẩm của mình, thông qua đó, bạn sẽ biết mình thiếu và yếu ở chỗ nào để cải thiện:
Nếu bạn vẽ quá chậm: Cải thiện bằng cách luyện vẽ đường thẳng, đường elip, đường tròn bằng 1 nét bút mà thôi, đừng cố tỉa đi, tỉa lại nhiều lần, vẽ 1 nét một, vẽ hết tờ này đến tờ khác, cứ các đường ấy mà vẽ dứt khoát.
Vẽ bút chì trước hay vẽ thẳng bút mực: Tôi khuyên cứ dùng bút chì, chỉ bút chì thôi cũng được, để bạn luyện tập trước. Việc vẽ thẳng bằng mực, chỉ dành cho những người đã thạo về nét và hình họa + kí họa rất nhiều rồi.
Bạn không biết tô sáng tối: Tốt nhất là thấy gì thì tô nấy, nhưng để hiểu thấu đáo về quy luật sáng tối, bạn cần phải vẽ khối cơ bản nhiều, đánh bóng đi đánh bóng lại nhiều góc ánh sáng khác nhau để hiểu được quy luật ánh sáng. Khi hiểu rồi, bạn mới vận dụng vào trong từng tình huống cụ thể được. Nếu lầy nữa, khỏi tô sáng và tối nha, tranh kí họa đơn giản chỉ là những nét vẽ dạng lưới thôi cũng đã đẹp rồi.
Đó là cách nhiều người đã bắt đầu, cứ vẽ thôi, mất mát gì đâu. Nhiều bạn trong nhóm SV Zest Art cũng đã bắt đầu bằng cách ấy. Có một rào cản là bạn sợ sai, sợ chê xấu. À, cái bệnh cần chữa không phải là sai và xấu mà là bệnh ngại, bệnh rụt rè nha.
Vào nhóm này, sẽ có một đám chai mặt đi kí họa khắp Sài Gòn, nên bệnh rụt rè của bạn sẽ tự nhiên biến mất:
https://www.facebook.com/groups/SVZestArt/
Một bức tranh kí họa đẹp cần có nét dứt khoát, phóng khoán, độc đáo… do đó, bạn nên luyện tập thật nhiều các loại nét để vẽ các đường bao đối tượng, nét để tả cấu trúc đối tượng, nét để tô bóng…
Có rất nhiều loại nét để bạn lựa chọn, kết hợp để tạo thành phong cách của chính bạn. Nhưng nhìn chung, có những lưu ý:
Nét bút mực sẽ khác nét bút chì: Ở các mảng tối, chúng ta quen sử dụng bút chì tô tô, đồ đồ rất nhiều, nhưng bút mực sẽ khác đó, bạn chỉ đi qua 1 lớp nét dứt khoát thôi là đủ, nếu đi lại 1 lớp nữa không quen sẽ bị rối ngay. Do đó, trước hết bạn cứ lên 1 lớp bút mực thôi, còn muốn đậm thêm, cứ tô thêm bút chì vào.
Nét cấu trúc rất lợi hại: Nếu bạn vẽ một khối hình cầu, bạn chỉ vẽ chu vi sẽ trông như là hình tròn. Thế nhưng bạn vẽ thêm “đường xích đạo”, sẽ trông ra khối cầu ngay. Các đối tượng phức tạp hơn cũng tương tự vậy đó. Bạn nên hiểu và tìm đúng đường cấu trúc của từng đối tượng nha.
Để lên sáng tối bằng nét mực, bạn nên có nhiều cây bút với kích cỡ ngòi bút khác nhau. Song song với việc vẽ, hãy luyện tập các mảng nét thật nhiều. Nét cấu trúc cũng hỗ trợ nét tô bóng rất nhiều.
Ở đầu bài, Trí Núi bảo không được chép tranh, xuống đây lại khuyên đi chép tranh, rõ là hài…
Thực ra, tôi để bước này ở cuối cùng, và thực sự không làm cũng không sao. Bạn chỉ chép tranh của người khác khi bạn đã có một “cái nền” nhất định, bạn đủ tỉnh táo để lọc và học những gì cần học mà thôi.
Đối với Trí Núi, không phải cứ họa sĩ lừng danh hay những người chuyên nghiệp vẽ gì cũng đẹp và chuẩn, và chúng ta chép răm rắp là đẹp. Không đâu, trừ khi bạn hiểu tác giả đến từng xúc cảm và sao chép được cái xúc cảm của chính tác giả ở chính cái thời điểm tác giả sáng tác.
Vậy chép tranh khi nào, khi bạn muốn học 1 phần của bức tranh ấy. VD: nét của bức tranh, cách đặt sáng tối của bức tranh, cách bố cục… Tức là khi bạn đủ khả năng để chọn lọc.
Cuối cùng, nếu bạn muốn học kí họa một cách hàn lâm nhất, hãy bắt đầu từ Hình Họa Căn Bản. Nếu bạn muốn bắt đầu một cách phong lưu rồi từ từ trang bị nền tảng sau thì bỏ qua bước 1 cũng được. Thế nhưng, thực hiện cả 2 cùng lúc cũng không phải là một cách tồi.