Soạn Văn 9 Bài Mùa Xuân Nho Nhỏ Vietjack / TOP 11 # Xem Nhiều Nhất & Mới Nhất 3/2023 # Top View

I. Tác giả, tác phẩm

1. Tác giả (các em tham khảo phần giới thiệu về tác giả Thanh Hải trong SGK Ngữ văn 9 Tập 2).

2. Tác phẩm

* Xuất xứ: Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ được viết không bao lâu trước khi nhà thơ qua đời, thể hiện niềm yêu mến thiết tha với cuộc sống, với đất nước và ước nguyện của tác giả.

* Thể thơ: Bài thơ được viết theo thể thơ 5 chữ.

* Bố cục: Bài thơ có thể được chia làm 4 phần:

Phần 1: Khổ thơ đầu: Cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên đất trời.

Phần 2: Khổ 2 và 3: Cảm xúc về mùa xuân đất nước, con người.

Phần 3: Khổ thơ 4 và 5: Suy nghĩ và ước nguyện của nhà thơ.

Phần 4: Khổ thơ cuối: Lời ca ngợi quê hương đất nước qua điệu ca Huế.

II. Hướng dẫn soạn bài

Câu 1:

Mạch cảm xúc của bài thơ là: từ cảm xúc trước vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên, mùa xuân đất nước, tác giả thể hiện khát vọng được dâng hiến “mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của cuộc đời chung.

Bố cục của bài thơ ở mục trên.

Câu 2:

Trong khổ thơ đầu, hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên, đất nước đã được miêu tả qua hình ảnh, màu sắc, âm thanh là:

Hình ảnh: có sự chọn lọc: dòng sông, bông hoa, chim chiền chiện.

Màu sắc: tươi thắm, đặc trưng: xanh, tím.

Âm thanh: rộn rã, tươi vui: tiếng chim hót.

Cảm xúc của tác giả trước vẻ đẹp và sức sống của mùa xuân đất nước được diễn tả qua hai câu thơ:

Từng giọt long lanh rơi Tôi đưa tay tôi hứng.

Qua hai câu thơ này, chúng ta có thể thấy tác giả như đang say sưa, ngây ngất, cảm nhận hình ảnh, âm thanh không chỉ bằng thính giác, thị giác mà còn bằng cả xúc giác.

Câu 3:

Đoạn thơ: “Ta làm con chim hót… Dù là khi tóc bạc”

Từ mạch cảm xúc về vẻ đẹp của mùa xuân đất nước, thiên nhiên đất trời, nhà thơ đã chuyển sang bày tỏ những suy ngẫm và tâm niệm về mùa xuân đất nước. Đó là khát vọng được hòa nhập vào cuộc sống, được cống hiến phần tốt đẹp của mình cho cuộc đời chung, cho đất nước dù là nhỏ bé như “con chim hót”, “một cành hoa” hay “một nốt trầm” trong một bản nhạc.

Như vậy, đoạn thơ đã gợi cho chúng ta những suy nghĩ sâu sắc về cuộc sống của mỗi con người. Cuộc sống chỉ có ý nghĩa khi con người biết sống, biết chăm lo cho cuộc đời chung và có thể đóng góp những gì của mình cho cuộc đời chung, cho đất nước.

Câu 4:

Bài thơ có nhạc điệu trong sáng, thiết tha, gợi cảm, gần gũi với dân ca. Những yếu tố góp phần tạo nên nhạc điệu ấy là:

Thể thơ 5 chữ nhẹ nhàng, tha thiết, gắn liền với các giai điệu dân ca, nhất là dân ca miền Trung, cách gieo vần liền tạo sự liền mạch cho cảm xúc.

Sự hài hòa giữa những hình ảnh tự nhiên, giản dị với những hình ảnh giàu ý nghĩa biểu trưng. Ngôn ngữ thơ trong sáng, giàu hình ảnh, giàu cảm xúc với các ẩn dụ, điệp ngữ.

Cấu tứ bài thơ chặt chẽ, dựa trên sự phát triển của hình ảnh mùa xuân.

Giọng điệu của bài thơ thể hiện đúng tâm trạng của tác giả, biến đổi phù hợp với nội dung từng đoạn.

Câu 5:

* Nhan đề Mùa xuân nho nhỏ là một sáng tạo rất độc đáo của tác giả. Khác hoàn toàn với những mùa xuân của các nhà thơ khác, mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải không chỉ là mùa xuân đất trời mà còn là mùa xuân đời người, nhỏ bé với khát khao cống hiến cho cuộc đời chung, cho đất nước.

* Chủ đề của bài thơ: Những rung cảm trước mùa xuân của thiên nhiên, đất trời và khát vọng cống hiến cho đất nước, góp một “mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc.

Soạn bài lớp 9: Mùa xuân nho nhỏ

Soạn bài môn Ngữ văn lớp 9 học kì II

1. Nhà thơ Thanh Hải (1930-1980) quê ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. Ông hoạt động văn nghệ trong suốt những năm kháng chiến chống Pháp rồi chống Mỹ và là một trong số những cây bút có công xây dựng nền văn học cách mạng ở miền Nam thời kỳ đầu.

2. Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ thể hiện niềm yêu mến thiết tha với cuộc sống, với đất nước và ước nguyện của tác giả về một cuộc sống ngày càng tươi đẹp hơn.

3. Từ xúc cảm trước mùa xuân của thiên nhiên, đất trời đến mùa xuân của mỗi con người trong mùa xuân lớn của đất nước, thể hiện khát vọng được dâng hiến “mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của cuộc đời chun g.

Có thể xác định bố cục của bài thơ gồm bốn đoạn:

Khổ đầu (6 dòng thơ): cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên, đất trời.

Hai khổ 2, 3 (từ “Mùa xuân người cầm súng” đến “cứ đi lên phía trước”): hình ảnh mùa xuân đất nước.

Hai khổ 4, 5 (từ “Ta làm con chim hót” đến “Dù là khi tóc bạc”): những suy nghĩ và ước nguyện của nhà thơ trước thiên nhiên đất nước.

Khổ thơ cuối: Lời ca ngợi quê hương, đất nước qua điệu ca Huế.

4. Mùa xuân ở khổ thơ đầu là mùa xuân của thiên nhiên, đất trời với dòng sông xanh, bông hoa tím biếc, tiếng chim chiền chiện hót vang trời. Chỉ bằng vài nét phác hoạ, tác giả đã vẽ ra cả không gian cao rộng với dòng sông, mặt đất, bầu trời bao la, với màu sắc tươi thắm (sông xanh, hoa tím biếc), với những âm thanh vang vọng (tiếng chim chiền chiện) của mùa xuân.

Cảm xúc của tác giả trước cảnh mùa xuân được diễn tả qua hai câu thơ:

Từng giọt long lanh rơiTôi đưa tay tôi hứng.

Có nhiều cách hiểu về hai câu thơ này, tuy nhiên có thể hiểu “từng giọt” là “những giọt mùa xuân”, là sự chuyển đổi các cảm giác, từ màu sắc, âm thanh, hình ảnh… sang hình khối, đường nét, một sự cụ tượng hoá những yếu tố vô hình (âm thanh, màu sắc…) thành một yếu tố hữu hình, có thể cảm nhận được bằng nhiều giác quan. Dù hiểu như thế nào thì hai câu thơ cũng thể hiện niềm say sưa ngây ngất của nhà thơ trước cảnh mùa xuân.

5. Từ cảm xúc về mùa xuân của thiên nhiên, đất trời, nhà thơ chuyển sang bày tỏ những suy ngẫm và tâm niệm về mùa xuân đất nước. Đó là khát vọng được hoà nhập vào cuộc sống, được cống hiến phần tốt đẹp của mình cho cuộc đời chung, cho đất nước.

6. Bài thơ có nhịp điệu trong sáng, thiết tha, gợi cảm, gần gũi với dân ca. Đặc điểm ấy có được là nhờ nhà thơ đã sử dụng các yếu tố như thể thơ, cách ngắt nhịp, cách gieo vần, cách sử dụng các điệp từ, điệp ngữ rất hiệu quả:

Điều tâm niệm ấy được thể hiện một cách chân thành trong những hình ảnh tự nhiên, giản dị và đẹp. Nhà thơ đã dùng những hình ảnh đẹp của thiên nhiên để nói lên ước nguyện của mình: muốn “làm con chim hót”, muốn “làm một cành hoa”… Niềm mong muốn được sống có ích, cống hiến cho đời là một lẽ tự nhiên như con chim mang đến tiếng hót, như bông hoa toả hương sắc, mang đến vẻ đẹp cho cuộc đời.

Đoạn thơ gợi cho ta những suy nghĩ sâu sắc về ý nghĩa cuộc sống của mỗi con người. Cuộc sống chỉ có ý nghĩa khi con người biết sống, biết chăm lo cho cuộc đời chung và có thể đóng góp những gì tốt đẹp của mình cho cuộc đời chung, cho đất nước.

Thể thơ năm chữ gắn liền với các điệu dân ca, nhất là dân ca miền Trung, có âm hưởng nhẹ nhàng, tha thiết. Cách gieo vần liền giữa các khổ thơ cũng góp phần toạ nên sự liền mạch cho cảm xúc.

Kết hợp những hình ảnh tự nhiên giản dị (bông hoa tím, tiếng chim hót, vì sao…) với các hình ảnh giàu ý nghĩa biểu trưng, khái quát (đất nước như vì sao…).

Tứ thơ xoay quanh hình ảnh mùa xuân, từ mùa xuân của đất trời đến mùa xuân của quê hương đất nước. Cách cấu tứ như vậy khiến cho ý thơ luôn tập trung, cảm xúc trong thơ không bị dàn trải.

Giọng điệu của bài thơ thể hiện đúng tâm trạng của tác giả, biến đổi phù hợp với nội dung từng đoạn: vui, say sưa ở đoạn đầu, trầm lắng, thiết tha khi bộc bạch tâm niệm, sôi nổi, tha thiết ở đoạn kết.

7. Nhan đề Mùa xuân nho nhỏ là một sáng tạo độc đáo của Thanh Hải. Nhiều nhà thơ đã viết về mùa xuân với những sắc thái khác nhau: mùa xuân chín (Hàn Mặc Tử), mùa xuân xanh (Nguyễn Bính), xuân ý, xuân lòng (Tố Hữu)… Trong bài thơ này, ý nguyện của tác giả là muốn làm một mùa xuân nhưng chỉ là một mùa xuân nho nhỏ – đóng góp công sức nhỏ bé của mình làm đẹp thêm mùa xuân đất nước.

Thể hiện giọng đọc chậm, tình cảm.

Mùa xuân là mùa của cây cối đâm chồi nảy lộc và cũng là mùa khiến lòng người rạo rực và tràn đầy sức sống, thật vậy, với bài soạn văn lớp 9 các em sẽ được soạn bài Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải để hiểu hơn về vẻ đẹp của một mùa xuân như thế.

1. Soạn bài: Mùa xuân nho nhỏ, ngắn 1

2. Soạn bài: Mùa xuân nho nhỏ, ngắn 2

– Bài thơ được Thanh Hải triển khai theo mạch cảm xúc trước mùa xuân cùng đất trời và mùa xuân của con người trước mùa xuân lớn đất nước

+ Khổ đầu: Mùa xuân thiên nhiên.

+ Hai khổ 2,3: Mùa xuân của đất nước.

+ Hai khổ 4, 5: Mùa xuân của con người

+ Khổ thơ cuối: Mùa xuân của nghệ thuật.

– Mùa xuân của thiên nhiên, đất nước được miêu tả qua:

– Hình ảnh: dòng sông, bông hoa, tiếng chim chiền chiện, người cầm súng, người ra đồng, lộc non trên lưng, lộc non trên nương mạ.

– Màu sắc: xanh, tím biếc.

– m thanh: vang trời, xôn xao

– Từ tượng thanh, tượng hình: long lanh rơi, đưa tay hứng, giắt đầy, trải dài, hối hả.

⟶ Cho thấy tình yêu say sưa, cảm nhận tinh tế của tác giả trước cảnh sắc đất nước vào thời khắc tươi đẹp.

– Đoạn thơ ” Ta làm con chim hót, …. Dù là khi tóc bạc” là khát vọng hoà mình, góp phần nhỏ bé của mình cho quê hương đất nước. Để có được mùa xuân tươi đẹp chung, Thanh Hải đã hoá mình thành một nốt nhạc giao hưởng giữa khúc ca mùa xuân của đất nước.

– Đoạn thơ gợi cho em cảm xúc về ý nghĩa cống hiến của mỗi chúng ta trong cuộc sống chung của quê hương, đất nước

– Bài thơ được viết theo thể năm chữ, âm hưởng nhẹ nhàng, dịu êm.

– Sử dụng từ tượng thanh, tượng hình, động từ, tính từ gợi hình ảnh, âm thanh sinh động, chân thực.

– Kết hợp tài tình những hình ảnh tự nhiên, giàu giá trị biểu cảm

– Giọng điệu thơ nhẹ nhàng, uyển chuyển, thể hiện được những biến chuyển tình cảm của tác giả và nội dung từng đoạn

– Nhan đề bài thơ gợi cho ta một tứ thơ mang tâm nguyện dâng hiến của tác giả cho mùa xuân tương lai đất nước

– Chủ đề của bài thơ là: Mùa xuân thiên nhiên, đất nước

– Mùa xuân hiện lên với cảm xúc từ dòng sông, bông hoa, con chim, tiếng hót là những thứ đại diện cho thiên nhiên tươi đẹp.

– Mùa xuân cùng với hình ảnh ” giọt long lanh” như sự vật được đưa lên thành những cảm nhận vô cùng tinh tế.

– Biện pháp nghệ thuật chuyển đổi cảm giác được vận dụng trong câu ” Từng giọt long lanh rơi/ tôi đưa tay tôi hứng” đã làm tăng thêm hình ảnh và ấn tượng cho đoạn thơ miêu tả cảnh sắc thiên nhiên và lòng say sưa yêu đời của thi sĩ.

Văn mẫu lớp 9 gồm có các bài văn về miêu tả, tự sự, chứng minh, nghị luận … được tuyển chọn từ các bài văn của các em học sinh giỏi. Với việc tham khảo Văn mẫu lớp 9 sẽ giúp các em học sinh có thêm nhiều ý tưởng cho bài viết, biết cách triển khai và sắp xếp ý để có bài văn hoàn chính.

https://thuthuat.taimienphi.vn/soan-van-lop-9-mua-xuan-nho-nho-30850n.aspx

1. Hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên trong khổ đầu bài thơ Mùa xuân nho nhỏ có những nét gì đặc sắc ? Cảm xúc của nhà thơ trước mùa xuân thiên nhiên được thể hiện như thế nào ?

Trả lời:

Bức tranh mùa xuân thiên nhiên trong sáu câu thơ đầu được vẽ bằng ít nét chấm phá nhưng rất đặc sắc. Hãy chú ý đến các từ ngữ, hình ảnh về không gian, màu sắc, ánh sáng, âm thanh trong bức tranh thiên nhiên mùa xuân, không gian cao rộng của bầu trời, rộng dài của dòng sông, màu tím biếc của bông hoa trên dòng sông xanh. Đặc biệt, hình ảnh mùa xuân trở nên rộn rã, tươi vui với âm thanh tiếng chim chiền chiện hót vang trời.

Cảm xúc của tác giả trước mùa xuân đất trời được thể hiện trong cái nhìn trìu mến với cảnh vật, trong những lời bộc lộ trực tiếp như trò chuyện với thiên nhiên : “Ơi… hót chi mà…”. Đặc biệt, cảm xúc của nhà thơ được bộc lộ trong một động tác trữ tình thể hiện sự đón nhận vừa trân trọng vừa thiết tha, trìu mến với mùa xuân : đưa tay hứng lấy từng giọt long lanh của tiếng chim chiền chiện.

2. Trong bài thơ có những hình ảnh mùa xuân nào ? Phân tích quan hệ giữa các hình ảnh mùa xuân ấy.

Trả lời:

Có ba hình ảnh mùa xuân trong bài thơ : mùa xuân của thiên nhiên, mùa xuân của đất nước, mùa xuân nhỏ của mỗi người. Từ cảm hứng về mùa xuân thiên nhiên dẫn đến cảm nghĩ về mùa xuân đất nước. Từ mùa xuân lớn của thiên nhiên, đất nước mà liên tưởng tới mùa xuân của mỗi cuộc đời – một mùa xuân nho nhỏ góp vào mùa xuân lớn. Như vậy, hình ảnh mùa xuân trước đã chuẩn bị và gợi ra những hình ảnh mùa xuân tiếp theo. Trong hình ảnh mùa xuân đất nước cũng có hình ảnh mùa xuân thiên nhiên. Hình ảnh mùa xuân nho nhỏ của mỗi người cũng được thể hiện bằng những chi tiết đã được hiện ra trong hình ảnh mùa xuân thiên nhiên, nhưng có sự biến đổi: “Ta làm con chim hót – Ta làm một cành hoa”.

3. Hãy nêu cảm nghĩ của em về điều tâm nguyện của nhà thơ được thể hiện trong hình ảnh Mùa xuân nho nhỏ.

Trả lời:

Tham khảo đoạn văn sau :

“Mùa xuân của thiên nhiên, đất nước thường gợi lên ở mỗi người những niềm khao khát và hi vọng. Với Thanh Hải, đây cũng là thời điểm nhà thơ nhìn lại cuộc đời mình và bộc bạch điều tâm niệm tha thiết của một nhà thơ gắn bó trọn đời với đất nước và cách mạng.

Khát vọng của nhà thơ là được “làm con chim hót”, được “làm một cành hoa” hoà nhập mùa xuân nhỏ của đời mình vào mùa xuân lớn của đất nước, góp một “nốt trầm xao xuyến” vào bản hoà ca bất tận của cuộc đời. Hiến dâng Mùa xuân nho nhỏ – nghĩa là phần tốt đẹp, dù nhỏ bé của mỗi người – cho cuộc đời chung, cho đất nước. Điều tâm niệm ấy thật cao đẹp và chân thành, là sự phát triển tự nhiên trong mạch cảm xúc của bài thơ. Khát vọng ấy được thể hiện bằng những hình ảnh giản dị, tự nhiên mà có sức gợi cảm và rất phù hợp với hình tượng mùa xuân trong toàn bài thơ. Khát vọng ấy thật tha thiết và cũng rất khiêm nhường : được làm con chim dâng tiếng hót, cành hoa nhỏ dâng sắc hương cho mùa xuân đất nước, góp một nốt trầm – không phải là một nốt cao vượt trội – trong bản hoà ca của cuộc đời, nốt trầm mà xao xuyến. Mùa xuân nho nhỏ của mỗi cuộc đời dâng cho đất nước cũng không hề ồn ào mà là sự hiến dâng lặng lẽ, tự nguyện.

Điều tâm niệm của tác giả cũng là khát vọng chung của nhiều người, ở mọi lứa tuổi. Bởi vậy, tiếng lòng của nhà thơ đã gặp gỡ với tâm trạng của đông đảo mọi người và nhà thơ đã nói bằng tiếng nói chung với đại từ “ta”.

4. Trong phần đầu bài thơ, tác giả dùng đại từ “tôi”, sang phần sau lại dùng đại từ “ta”. Em hiểu như thế nào về sự chuyển đổi đại từ nhân xưng ấy của chủ thể trữ tình ?

Trả lời:

Giữa hai phần của bài thơ có sự chuyển đổi đại từ nhân xưng của chủ thể trữ tình từ “tôi” sang “ta”. Điều này hoàn toàn không phải là ngẫu nhiên mà đã được tác giả sử dụng như một dụng ý nghệ thuật thích hợp với sự chuyển biến của cảm xúc và tư tưởng trong bài thơ. Từ sự phân biệt nghĩa và sắc thái của hai đại từ tôi, ta, vận dụng vào trường hợp của bài thơ này đã lí giải việc chuyển đổi đại từ ở hai phần. Từ tôi trong câu “Tôi đưa tay tôi hứng” ở khổ thơ đầu vừa biểu hiện một cái “tôi” cụ thể rất riêng của nhà thơ vừa thể hiện được sự nâng niu, trân trọng với vẻ đẹp và sự sống của mùa xuân. Nếu thay bằng từ ta thì hoàn toàn không thích hợp với nội dung cảm xúc ấy mà chỉ vẽ ra một tư thế có vẻ phô trương. Còn trong phần sau, khi bày tỏ điều tâm niệm tha thiết như một khát vọng được dâng hiến những giá trị tinh tuý của đời mình cho cuộc đời chung thì đại từ ta lại tạo được sắc thái trang trọng, thiêng liêng của một lời nguyện ước. Hơn nữa, điều tâm nguyện ấy không chỉ của riêng nhà thơ, cái “tôi” của tác giả đã nói thay cho nhiều cái “tôi” khác, nó nhất thiết phải hoá thân thành cái “ta”. Nhưng “ta” mà không hề chung chung vô hình, mà vẫn nhận ra được một giọng nhổ nhẹ, khiêm nhường, đằm thắm của cái “tôi” Thanh Hải.

5. Em biết những bài thơ nào về mùa xuân trong thơ ca Việt Nam ? Hãy ghi lại một số câu thơ hay trong những bài thơ ấy. Nhận xét về sự sáng tạo của Thanh Hải trong hình ảnh Mùa xuân nho nhỏ.

Trả lời:

Mùa xuân nho nhỏ là một sáng tạo độc đáo của Thanh Hải, góp vào các hình ảnh mùa xuân trong thơ ca. Các nhà thơ từ xưa tới nay đã viết nhiều về mùa xuân với nhiều cảm hứng và những phát hiện riêng khác nhau nhưng tựu trung thường khai thác hai phương diện : mùa xuân của thiên nhiên và mùa xuân của con người. Thanh Hải cũng không đi ra ngoài hai phương diện ấy của thi đề mùa xuân. Cái đặc sắc ở đây chính là hình ảnh Mùa xuân nho nhỏ. Đó là biểu tượng cho những gì tinh tuý, đẹp đẽ nhất của sự sống và cuộc đời mỗi con người. Mùa xuân nho nhỏ ấy góp vào để làm nên mùa xuân lớn của cuộc đời, của đất nước. Hình ảnh này thể hiện quan niệm về sự thống nhất giữa cái riêng và cái chung, giữa cá nhân và cộng đồng.

chúng tôi