Soạn văn bài: Mẹ tôi
Hướng dẫn đọc – hiểu
1: Nhan đề Mẹ tôi của văn bản đã gợi cho chúng ta một hướng tiếp cận tác phẩm: Đây có thể là lời nói, những suy nghĩ của con về mẹ. Nhưng tác giả không trình bày trực tiếp mà lại thể hiện những suy nghĩ đó dưới hình thức một bức thư của bố viết cho con khi con phạm lỗi (nói năng thiếu lễ độ) với mẹ. Chính hoàn cảnh và hình thức thể hiện đặc biệt đó đã tạo nên một tác động tâm lí, một hiệu quả thẩm mĩ lớn lao. Con đang hối hận, bố đóng vai trò người hiểu biết, phân tích cho con thấy lẽ phải trái, cho con hay vị trí, vai trò, ngay cả hình ảnh mẹ nữa, đối với con quan trọng biết nhường nào! Bởi vậy, mỗi lời bố nói với con về mẹ lúc này đều trở nên hết sức thấm thía.
2: Chứng kiến En – ri – cô phạm lỗi với mẹ, người bố hết sức tức giận. Ông không những viết thư ngay cho con mà con bộc lộ rõ thái độ đó qua lời lẽ trong thư. Ví dụ: “Sự hỗn láo của con như một nhát dao đâm vào tim bố vậy!”.
3: Qua bức thư của người bố, có thể thấy rõ mẹ của En – ri – cô là người hết lòng vì con, lo lắng cho con, thậm chí có thể hi sinh cả tính mạng vì con. Người mẹ ấy đã “thức suốt đêm, cúi mình trên chiếc nôi để trông chừng hơi thở hổn hển của con, quằn quại vì nỗi lo và khóc nức nở khi nghĩ rằng có thể mất con…”. Đó là một người mẹ hết sức nhân hậu với tình mẫu tử sâu sắc không gì thay thế được.
4: Bức thư của người bố đã khiến En – ri – cô vô cùng xúc động bởi nhiều lí do:
-Bức thư được viết khi En – ri – cô vừa phạm lỗi với mẹ. Nhận được bức thư chỉ rõ sai trái của mình, hẳn En – ri – cô đã hối hận ghê gớm.
-Đây là bức thư của một trong hai người thân yêu nhất (bố và mẹ) nói về người kia. Bởi vậy, nó đồng thời thể hiện được tình cảm của bố (người viết) và của mẹ (người được nói đến) đối với con. Lời lẽ bức thư tuy nghiêm khắc nhưng rất chân tình và sâu sắc càng giúp En – ri – cô cảm nhận điều đó rõ hơn.
5: Thông thường, lời nói trực tiếp có hiệu quả tác động nhanh hơn là viết thư. Tuy nhiên, có những điều sâu kín, phải qua suy ngẫm, chọn lọc mới nói hết được, khi đó viết thư sẽ có hiệu quả hơn. Mặt khác, việc đọc thư sẽ giúp đứa trẻ có thời gian để suy ngẫm mọi việc, tự rút ra bài học cho mình, đồng thời cũng là cách để giữ thể diện cho ngươi bị phê bình, bị khiển trách. Vì thế, ông bố đã không “mắng cho một trận” ngay lúc đó hay tinh tế hơn thì đợi lúc khác phê bình mà lại chọn hình thức viết thư. Điều đó chứng tỏ ông bố trong câu chuyện này rất tâm lí và tế nhị, sâu sắc.
Hướng dẫn luyện tập
a-Có thể chọn đoạn:
Con hãy nhớ rằng, tình yêu thương, kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng hơn cả.Thật đáng xấu hổ và nhục nhã cho kẻ nào chà đạp lên nó.
b-Trong đời một đứa trẻ bình thường hẳn đã không ít lần gây chuyện buồn cho bố, mẹ. Em có thể nhớ lại câu chuyện (hoặc của em, do người khác kể, hoặc em được chứng kiến) từng khiến em phải day dứt, băn khoăn nhiều nhất. Chú ý mở rộng vấn đề để liên hệ.