Soạn Văn 8 Bài Cô Bé Bán Diêm Violet / TOP 11 # Xem Nhiều Nhất & Mới Nhất 3/2023 # Top View

A. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

1. Tác giả:

An-đéc-xen (1805-1875) là nhà văn Đan Mạch nổi tiếng chuyên viết truyện cho thiếu nhi. Ông có thể dựa theo những câu chuyện cổ tích được lưu truyền trong dân gian để viết lại, nhưng cũng nhiều truyện ông tự sáng tác mới hoàn toàn. Dù theo cách nào thì những câu chuyện của ông (Cô bé bán diêm, Bầy chim thiên nga, Nàng tiên cá, Bộ quần áo mới của hoàng đế, Nàng công chúa và hạt đậu,… ) cũng luôn được các bạn nhỏ khắp nơi trên thế giới (trong đó có Việt Nam) hoan nghênh nhiệt liệt.

Các nhân vật của ông đôi khi ở trong những hoàn cảnh rất thương tâm nhưng nhìn chung truyện của ông luôn lấp lánh thứ ánh sáng lãng mạn kì ảo, kết thúc có hậu, mang đến cho bạn đọc niềm tin và tình yêu đối với cuộc sống.

2. Tác phẩm:

Bằng nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, đan xen giữa hiện thực và mộng tưởng, với các tình tiết diễn biến hợp lí, tác phẩm “Cô bé bán diêm” của An- đéc-xen truyền cho chúng ta lòng thương cảm sâu sắc đối với một em bé bất hạnh.

Tóm tắt tác phẩm:

Truyện kể về một cô bé bán diêm trong đêm giao thừa. Cô bé bán diêm có hoàn cảnh rất nghèo khó. Mẹ mất, bà đã qua đời, sống chui rúc ở một xó tối tăm, em luôn phải lắng nghe những tiếng chửi rủa của bố. Vào đêm giao thừa, trời rét mướt, tuyết phủ trắng xóa, em một mình đi bán diêm giữa đường phố vắng. Em rét quá không thể tiếp tục đi được nữa nên đã ngồi vào một xó nhỏ giữa hai bức tường. Em quẹt diêm để sưởi ấm. Cô bé đã ngồi và quẹt các que diêm lên và trước mắt cô lần lượt hiện lên cái lò sưởi, bàn ăn với một con ngỗng quay, cây thông Nô-en. Em cầu khẩn bà hãy cho em được đi cùng bà. Cuối cùng, hai bà cháu bay vút lên cao về chầu thượng đế. Mỗi lần que diêm tắt, thực tế lại hiện ra trước mắt, lần lượt em nghĩ đến cha sẽ mắng vì không bán được diêm, phố xá vắng teo lạnh buốt tuyết rơi, gió bấc vi vu và những người khách qua đường vội vàng thờ ơ trước sự đáng thương của cô bé. Sáng hôm sau, cô bé đã chết trong đêm giao thừa.

Soạn bài Cô bé bán diêm chương trình Ngữ Văn 8.

Tác giả An-đéc-xen và tác phẩm Cô bé bán diêm là tác phẩm nổi tiếng trên toàn thế giới, mô tả cuộc sống hiện thực nghiệt ngã và cuộc sống còn nhiều người khổ cực. Những con người cùng đại diện cho đất nước trong thời kỳ đen tối.

I. Đọc – hiểu văn bản Câu 1

Hãy xác định 3 phần của văn bản nếu lấy việc em bé quẹt diêm vào cách lần làm phần trọng tâm. Căn cứ vào đâu để chia?

– Truyện được chia làm 3 phần hcinhs

+ Từ đầu đến… đôi bàn tay đã cứng đờ ra: em bé bán diêm ngồi trong bóng tối và giá rét của đêm giao thừa.

+ Từ “Chà! Giá rét quẹt một que diêm… “đến” về chầu Thượng đế”: em bé quẹt một số que diêm và tưởng như trông thấy nhiều cảnh đáng thèm muốn.

+ Từ “Sáng hôm sau… đến “em đã chết trong những ảo ảnh kì diệu”.

– Nếu căn cứ vào những lần em quẹt diêm thì có thể chia phần 2 thành những đoạn nhỏ hơn:

+ Em quẹt que diêm thứ nhất: thấy vui như ngồi trước lò sưởi.

+ Em quẹt que diêm thứ hai: thấy vui như ngồi trước bữa ăn ngon.

+ Em quẹt que diêm thứ ba: thích thú như trước cây thông Nô-en rực rỡ.

+ Em quẹt que diêm thứ tư: sung sướng thấy bà đang mỉm cười với em.

+ Em quẹt que diêm thứ năm: hai bà cháu dắt tay nhau bay lên trời, thoát mọi đói rét và đau buồn.

Câu 2 Qua phần đầu, chúng ta được biết gì về gia cảnh của em bé bán diêm và thời gian, khônggian xảy ra câu chuyện? Liệt kê những hình ảnh tương phản đối lập được nhà văn sử dụng nhằm khắc họa nỗi khổ cực của cô bé:

– Hoàn cảnh của em bé bán diêm.

+ Gia đình gặp nhiều chuyện xảy ra.

+ Ở với cha trên gác sát mái nhà, gió lùa rét buốt.

– Hình ảnh cô bé bán diêm thật tội nghiệp:

+ Đầu trần, chân đất.

+ Quần áo cũ kỉ, tạo dề đựng đầy diêm mang đi bán, tay còn cầm thêm một bao nữa.

+ Lo vì không bán được diêm, không xin được tiền, không dám về.

+ Ngồi trước góc tường tối tăm giữa phố.

+ Co ro trong đêm giao thừa gió rét căm căm.

– Nhiều sự tương phản đã diễn ra xung quanh em bé và trong lòng em bé:

+ Quá khứ – hiện tại.

+ Phố sá tưng bừng, tấp nập – em bé lang thang cô đơn nghèo khó.

+ Mộng tưởng vô cùng huy hoàng – thực tế tối tăm, khắt nghiệt.

Sự tương phản làm nổi bật hình ảnh và cảnh ngộ em bé: bị bỏ rơi trong bần cùng, bất hạnh nhưng tâm hồn luôn hướng về những cải thiện.

Câu 3 Chứng minh rằng những mộng tưởng của em bé qua các lần quẹt diêm diễn ra theo thứ tự hợp lí?

Qua các lần quẹt diêm, mộng tưởng đã lần lượt hiện ra, rất hợp lý, phù hợp với hoàn cảnh thực tế và tâm lí của em bé:

+ Khát khao được sưởi ấm ăn no và ngon.

+ Vui vẻ xung quanh cây thông Noel.

+ Hồi tưởng về những lần đón giao thừa khi bà nội còn sống.

+ Cảnh hai bà cháu cầm tay nhau cùng bay lên trời.

Câu 4 Phát biểu cảm nghĩ của em về truyện Cô bé bán diêm và đoạn kết

Cô bé bán diêm qua đời trong giấc mộng, cái chết ấy không gây ấn tượng đen tối nặng nề. Trước hết là do không khí vui tươi ngày đầu năm, của cuộc sống đang phát triển tự nhiên theo quy luật. Sau là do hình ảnh ấm áp, tươi tắn của em, nhất là những điều kì diệu mà tác giả đã gợi ra từ sự ra đi của em bé. Yếu tố kì diệu này làm câu chuyện có dáng dấp truyện cổ tích bi thương.

Câu 5 Nghệ thuật của tác phẩm

Truyện của An-đéc-xen kết hợp hài hòa sự kì diệu, hiện thực và nghịch cảnh của cuộc sống. Ở bất cứ truyện nào người ta cũng tìm thấy bóng dáng tự nhiên và xã hội của đất nước Đan Mạch quê hương thân yêu của An-đéc-xen.

Câu 6 Ý nghĩa

Tác giả như muốn cho thấy sự tương phản cảnh đói rét khốn cùng của em bé bán diêm với cảnh sống sung túc của mọi nhà vào thời điểm đêm giao thừa. Em đã thực sự bị bỏ rơi giữa cuộc đời no đủ, giàu sang. Qua tác phẩm cho thấy ý nghĩa nhân đạo của chính tác giả với cuộc sống còn nhiều người khổ cực bên ngoài.

Hanx Cri-xti-an An-đéc-xen sinh năm 1805 mất năm 1875 là nhà văn Đan Mạch nổi tiếng với những câu chuyện viết về thiếu nhi . Dựa trên những câu chuyện cổ tích có thật tác giả đã biến hóa câu chuyện của mình trở thành những câu chuyện mang triết lí nhân văn sâu sắc đồng thời nâng cao tinh thần nhân đạo sâu sắc. Những tác phẩm của ông được nhiều người đón đọc đặc biệt là các em thiếu nhi trên nhiều quốc gia trên thế giới.

Một số tác phẩm tiêu biểu của ông là: Cô bé bán diêm, Bầy chim thiên nga, Nàng tiên cá, Bộ quần áo mới của hoàng đế, Nàng công chúa và hạt đậu,…

Những nhân vật trong các tác phẩm của ông thường có hoàn cảnh rất thương tâm nhưng nhìn chung truyện của ông luôn lấp lánh thứ ánh sáng lãng mạn kì ảo, kết thúc có hậu, khiến cho người đọc cảm thấy vô cùng thỏa mãn với những cái kết như vậy

Tuy chỉ là một đoạn trích ngắn nhưng đoạn trích Cô bé bán diêm đã cho thấy một nghệ thuật kể chuyện rất hấp dẫn của An-đéc-xen bằng việc kết hợp các tình tiết và sự sắp xếp, miêu tả hợp lí, thủ pháp lãng mạn phát huy tối đa hiệu quả khiến cho cái chết của cô bé bán diêm tuy rất thương tâm nhưng không bi thảm, để lại nhiều dư vị, cảm xúc tốt đẹp trong lòng độc giả.

a, Trong phần thứ nhất, chúng ta có thể tưởng tượng được hoàn cảnh của cô bé bán diêm: Nhà cửa sa sút, mẹ chết, bà nội qua đời, chỉ còn người bố khó tính hay mắng nhiếc, và đánh đập em. Không những thế căn nhà của em lúc này là một xó tối tăm, trên gác sát mái nhà, một nơi có lẽ phù hợp để đồ đạc hơn là để sống.Câu chuyện xảy ra vào đêm giao thừa lạnh buốt, khi mà tất cả mọi gia đình quây quần bên nhau để đón một năm mới sang nhưng lúc này chỉ có không gian đường phố lạnh lẽo làm bạn với cô bé. Và vì quá lạnh nên cô bé đã phải nép mình trong góc tường, đói rét đã khiến cô nghĩ và tưởng tượng ra đủ thứ để rồi chết trong niềm hạnh phúc của chỉ cô mới biết được

Trong truyện, nhà văn đã sử dụng các hình ảnh tương phản nhằm làm nổi bật hình ảnh của cô bé và hoàn cảnh của cô trước kia và bây giờ:

– Ngôi nhà trước đây vô cùng đẹp đẽ, xinh xắn, sống đầm ấm với một xó tối tăm, trên gác sát mái nhà gió lùa lạnh lẽo và vô cùng thiếu thốn

– Cửa sổ mọi nhà sáng rực ấm áp để đối với ngoài đường phố tối ở góc tường lạnh căm , giữa hai ngôi nhà;

– Phố xá sực nức mùi ngỗng quay với cảnh em bé đói rét, ngồi co ro trong góc tường

à nổi bật tình cảnh đáng thương của em bé: người mẹ đã qua đời, người bà đã mất, chỉ còn lại người bố thì luôn luôn mắng nhiếc đánh đập cô. Chung qui lại cô phải sống tự lập và chịu bất hạnh tổn thương ngay chính cả người cha của mình cũng đối xử với cô thậm tệ

b) Những mộng tưởng của cô bé mỗi lần quẹt diêm:

– Lần thứ nhất, đang rét nên “Em tưởng chừng như đang ngồi trước một lò sưởi bằng sắt có những hình nổi bằng đồng bóng nhoáng”. Khi người ta đói rét thì điều đầu tiên người ta nghĩ tới là một chỗ rất ấm áp và được ăn những món ngon. Cho nên lần quẹt diêm thứ hai xuất hiện”Bàn ăn đã dọn, khăn trải bàn trắng tinh, trên bàn toàn bát đĩa bằng sứ quý giá, và có cả một con ngỗng quay”.

– Lần thứ ba trong không khí của giao thừa, cho nên , em ước “một cây thông Nô-en. Cây thông với hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng”.

– Lần tiếp theo, sau khi tưởng tượng với những khung cảnh và không gian ấm áp em đã nhớ tới người bà của mình và em quẹt tiếp que diêm, “em bé nhìn thấy rõ ràng bà em đang mỉm cười với em”.

– Lần quẹt diêm cuối cùng, vì muốn níu bà ở lại, “em quẹt tất cả những que diêm còn lại trong bao. Diêm nối nhau chiếu sáng như giữa ban ngày. Chưa bao giờ em thấy bà em to lớn và đẹp lão như thế này. Bà cụ càm lấy tay em, rồi hai bà cháu bay vụt lên cao, cao mãi”.

Trong số các mộng tưởng ấy, những điều gắn với thực tế là lò sưởi, bàn ăn, cây thông Nô-en. Nhưng cũng có những điều thuần tuý chỉ là mộng tưởng. đó là hình ảnh của ngỗng quay nhảy ra khỏi đĩa, mang cả dao ăn, thuốc sét cắm trên lưng tiến về phía em bé, bà em đang mỉm cười với em, bà cụ cầm lấy tay em, hai bà cháu bay vụt lên cao, cao mãi…Hình ảnh mang tính chất khơi gợi và càng làm tăng thêm sự thương tâm của hoàn cảnh cô bé. Vì quá đói rét quá buồn và nhớ tới những điều đẹp đẽ mà cô từng có cho nên cô đã quẹt hết diêm để sưởi ấm đồng thời cũng để níu giữ lại những điều tuyệt đẹp nhất mà có lẽ lần cuối cùng trong đời cô được thấy.

c. Những lần tác giả viết về đốt que diêm và những cảnh tượng mà cô bé bán diêm có thể chứng kiến là một lần tác giả để cho cô bé sống trong hanh phúc. Dù hạnh phúc đó chỉ ngắn ngủi và mất đi trong khi que diêm cháy hết thì người ta vẫn thấy một tinh thần nhân đạo cao cả. Cô bé bán diêm cuối cùng cũng chết vì đói rét nhưng cô chết trong vòng tay rộng lớn của người bà và nụ cười viên mãn.

Hướng dẫn soạn văn, soạn bài, học tốt bài

Hanx Cri-xti-an An-đéc-xen (1805-1875) là nhà văn Đan Mạch nổi tiếng chuyên viết truyện cho thiếu nhi. Ông có thể dựa theo những câu chuyện cổ tích được lưu truyền trong dân gian để viết lại, nhưng cũng nhiều truyện ông tự sáng tác mới hoàn toàn. Dù theo cách nào thì những câu chuyện của ông ( Cô bé bán diêm, Bầy chim thiên nga, Nàng tiên cá, Bộ quần áo mới của hoàng đế, Nàng công chúa và hạt đậu,… ) cũng luôn được các bạn nhỏ khắp nơi trên thế giới (trong đó có Việt Nam) hoan nghênh nhiệt liệt. Các nhân vật của ông đôi khi ở trong những hoàn cảnh rất thương tâm nhưng nhìn chung truyện của ông luôn lấp lánh thứ ánh sáng lãng mạn kì ảo, kết thúc có hậu, mang đến cho bạn đọc niềm tin và tình yêu đối với cuộc sống.

Nhà văn Nguyễn Tuân đã viết: “Một em nhỏ nào đã đọc qua truyện ngắn Ăngđớcxen() thì trọn đời không khi nào quên và dửng dưng với thơ ca, mộng ước, tình thương yêu và lòng công bằng. Còn trứng nước, người độc giả tí hon thấy ở truyện Ăngđớcxen cái thế giới tưởng tượng xa xôi có yêu tinh nhưng cũng có nàng Tiên, và sớm biết rằng kẻ ác dù oai tợn đến đâu rồi cuối cùng cũng cứ lăn chiêng đổ nhào. Lớn dần lên, tưởng tượng dồi dào hơn, người bạn đọc sẽ thấy nhân vật là những người cố gắng vượt khó để tiến gần lên công lí và nhích mãi tới chân lí. Đứng tuổi rồi thì người bạn đọc sẽ thấy ở truyện ngắn đó bừng lên những kinh nghiệm về lẽ đời và đạo người, thấy cái triết lí sinh động của sự sống, và cái lí giải chân xác về cuộc sống. ở người độc giả lớn tuổi, Ăngđớcxen đã biết tỉnh gợi được lại cái phần hồn nhiên trong trắng vẫn đọng chìm, đánh thức lại những cái bồng bột chân chất của tuổi măng trứng để mà đối soi vào thực tế phiền phức.

[ …] Ăngđớcxen là một văn hào nổi tiếng trong nước, và danh vang ra nhiều nước ngoài như Nga, Đức, Thuỵ Điển, Anh, Pháp, Mĩ,… Lúc sống đã như vậy và sau lúc nằm xuống, lại càng lừng lẫy. Sinh thời, Ăng-đớc-xen là bạn thân của Hen-ri Hai-nơ nước Đức, Vích-to Huy-gô nước Pháp, Sác-lơ nước Anh; M. Goóc-ki là người rất thích truyện ngắn Ăngđớcxen. Ăngđớcxen đã nói: “Tôi rất sung sướng thấy tác phẩm của tôi được đọc nhiều ở nước Nga vĩ đại và hùng cường mà tôi đã hiểu phần nào về văn học súc tích từ Ka-ra-ma-din, Pu-skin đến những thời cận đại”. Tự hào về cái phần của Tổ quốc Đan Mạch mình đóng góp vào văn học thế giới, Ăngđớcxen rất tha thiết với những thành quả của các nền văn học các nước. Ăngđớcxen đã được dịch ra từ lâu rồi ở trên thế giới, trong khối dân chủ và cả ở nhiều nước tư bản. Riêng ở Liên Xô, đã dịch ra 33 thứ tiếng khác nhau, xuất bản 190 lần gồm hơn 7 triệu cuốn, đã phổ nhạc cho kịch viện thiếu nhi, các hý viện soạn truyện thành kịch, và đài truyền thanh có những buổi phát thanh cho trẻ em Liên Xô và dành riêng cho các truyện Ăngđớcxen.

Đoạn trích Cô bé bán diêm tuy không đầy đủ nhưng cũng đã cho thấy một nghệ thuật kể chuyện rất hấp dẫn của An-đéc-xen. Các tình tiết được sắp xếp, miêu tả hợp lí, thủ pháp lãng mạn phát huy tối đa hiệu quả khiến cho cái chết của cô bé bán diêm tuy rất thương tâm nhưng không bi thảm, để lại nhiều dư vị, cảm xúc tốt đẹp trong lòng bạn đọc.

c) Truyện ngắn Ăngđớcxen đã cụ thể hoá những hoài bão của tác giả. Càng am tường về sự mục ruỗng và đê tiện của đám quyền tước thống trị, mà tác giả lại càng nhận thức sâu sắc được về bản chất thuần phác của những con người nghèo, đói sạch, rách thơm và tâm hồn có rất nhiều điểm rất cao quý. Truyện nào của Ăngđớcxen cũng phụng sự cho những người thường dân làm lụng, rất nhiều thiện ý nhưng cũng rất nhiều đau khổ. Cái xấu, cái ác, tủi thương khổ não vẫn bao vây con người, nhưng nhà viết đoản thiên kì tài của chúng ta vẫn là người tin chắc ở tương lai hạnh phúc, vẫn giữ độc giả mình đứng sát vào điều thiện. Cái lòng lạc quan ở em bé bán diêm ấy cũng đã bao trùm toàn bộ trước tác” (Nguyễn Tuân: Chuyện nghề, NXB Tác phẩm mới, 1986, tr. 11-13).

Khi đọc bài văn cần phát huy tối đa trí tưởng tượng, hình dung theo từng chi tiết, phân biệt giọng kể của tác giả và giọng thể hiện suy nghĩ của cô bé bán diêm. Ví dụ: “Chà! Giá quẹt một que diêm mà sưởi cho đỡ rét một chút nhỉ? Giá em có thể rút một que diêm ra quẹt vào tường mà hơ ngón tay nhỉ? Cuối cùng em đánh liều quẹt một que. Diêm bén lửa thật là nhạy”.