Soạn Ngữ Văn 9 Tập 1 Bài Bếp Lửa / TOP 14 # Xem Nhiều Nhất & Mới Nhất 5/2023 # Top View

I. Tác giả, tác phẩm

1. Tác giả (các em tham khảo phần giới thiệu tác giả Bằng Việt trong SGK Ngữ văn 9 Tập 1).

2. Tác phẩm

* Xuất xứ: Bài thơ Bếp lửa được sáng tác vào năm 1963, khi tác giả đang là sinh viên học Luật ở nước ngoài. Bài thơ được đưa vào tập Hương cây – Bếp lửa, tập thơ đầu tay của Bằng Việt và Lưu Quang Vũ.

* Thể thơ: tự do

* Bố cục: Bài thơ Bếp lửa có thể được chia làm 4 phần:

Phần 1: khổ 1: Hình ảnh bếp lửa và sự khơi nguồn cảm xúc

Phần 2: 4 khổ tiếp: Những kỉ niệm thời thơ ấu sống bên bà và hình ảnh người bà gắn liền với hình ảnh bếp lửa

Phần 3: 2 khổ tiếp: Suy ngẫm của cháu về bếp lửa và người bà

Phần 4: khổ cuối: Niềm thương nhớ của người cháu với người bà khi đi xa.

II. Hướng dẫn soạn bài

Câu 1:

* Bài thơ là lời của nhân vật người cháu nói về người bà, nói về tình yêu thương mà bà đã giành cho cháu trong những ngày tháng gian khổ.

* Bố cục của bài thơ ở mục trên.

Câu 2:

* Trong hồi tưởng của người cháu, rất nhiều những kỉ niệm về bà và tình bà cháu đã được gợi lại:

Nạn đói vào năm 1945, lúc đấy, người cháu mới lên 4 tuổi, năm đó đã trở thành bóng đêm ghê rợn ám ảnh người cháu cho đến tận bây giờ.

Rồi khi cha mẹ bận đi công tác, 8 năm người cháu ở cùng bà, được bà dạy cho học, dạy làm, được bà kể chuyện cho nghe, trao cho cháu cả tình yêu thương của một người mẹ, người cha, ngày ngày bà cặm cụi nhóm lửa nuôi lớn cháu.

Câu 3:

Hình ảnh bếp lửa xuất hiện xuyên suốt bài thơ và được nhắc tới 10 lần. Khi nhắc đến hình ảnh bếp lửa thì người cháu nhớ đến bà và ngược lại, khi nhớ về bà là nhớ ngay đến hình ảnh bếp lửa. Điều đó là do hình ảnh bếp lửa đã trở thành biểu tượng, bà và bếp lửa là hai mà như một, bà châm ngọn lửa, đó không chỉ là ngọn lửa củi, lửa rơm, mà đó còn là “ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng”, ngọn lửa của tình yêu thương, ấp ủ.

Tác giả viết: “Ôi kì lạ và thiêng liêng – bếp lửa !”, đây là một hình ảnh giản dị ghi dấu tình bà cháu thiêng liêng, lưu giữ cả một tuổi thơ khổ cực gian khó nhưng tràn đầy tình yêu thương, ấm áp.

Câu 4:

Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen

Một ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵn

Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng.

Ở hai câu thơ dưới, tác giả dùng từ “ngọn lửa” mà không nhắc lại “bếp lửa” là vì từ “ngọn lửa” mang tính khái quát cao, ngọn lửa mang tính biểu tượng. Đây không phải ngọn lửa để nấu nướng mà là ngọn lửa của tình yêu thương của người bà. Nó mang đến hơi ấm và tỏa sáng như bà đang trao tình cảm ấm áp cho người cháu.

Theo em, những câu thơ trên muốn nói tình yêu thương to lớn của người bà luôn tỏa sáng, ấm áp, không thể nào dập tắt được và truyền lại cho thế hệ mai sau.

Câu 5:

* Cảm nhận về tình cảm bà cháu được thể hiện trong bài thơ: tình cảm bà cháu trong bài thơ rất sâu nặng, cứ nhẹ nhàng, giản dị mà thấm thía, sâu xa. Tình cảm ấy như đã vượt qua chiều dài của thời gian, chiều rộng của không gian, neo đậu mãi trong tim người cháu. Tuổi thơ của cháu đã đi qua bao tháng năm đồng nghĩa với việc khoảng cách giữa cháu và bà cũng đã xa vời vợi nhưng cháu chẳng lúc nào quên nhớ về bà, nhớ về những kỉ niệm tuổi thơ bên bà. Có thể nói, tình yêu và lòng biết ơn đối với người bà của cháu cũng chính là tình yêu đối với quê hương, đất nước.

1.8

/

5

(

22

bình chọn

)

Tác giả:

Bằng Việt (1914), quê ở Hà Tây

Thuộc lớp nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ

Trải qua nhiều công việc : làm báo, đi chiến trường, biên tập, dịch thơ – truyện. Giữ các chức vụ quan trọng: Tổng thư kí hội văn học Hà Nội, uỷ viên BCH hội nhà văn Việt Nam, hiện là chủ tịch hội Liên hiệp văn học Hà Nội.

Thơ Bằng Việt trong trẻo, mượt mà, khai thác những kỉ niệm và mơ ước tuổi trẻ nên gần gũi với bạn đọc trẻ nhất là trong nhà trường.

Tác phẩm:

Sáng tác 1963, in trong tập “Hương cây – Bếp lửa” (1968).

Thể thơ: tự do

Phương thức biểu đạt: Biểu cảm kết hợp với tự sự, miêu tả, nghị luận.

Bài thơ là lời của nhân vật nào, nói về ai và về điều gì? Dựa vào mạch tâm ưạng của nhân vật trữ tình, em hãy nêu bố cục của bài thơ.

Trả lời:

Bài thơ là lời của người cháu, nói về tấm lòng kính yếu của cháu đối với bà.

Sựa vào mạch tâm trạng của nhân vật trữ tình, ta chia bố cục bài thơ gồm 4 phần:

Trả lời:

Trong hồi tưởng của người cháu, những kỉ niệm ấu thơ về bà, về tình bà cháu đã được gợi lại. Đó là những năm tháng khó khăn:

Kỉ niệm năm 4 tuổi:

Đói mòn, đói mỏi: hình ảnh tả thực, miêu tả rõ nét nhất về nạn đói.

Mùi khói: khói hun nhèm mắt, sống mũi còn cay.

Kỉ niệm 8 năm ròng ở cùng bà:

Cùng bà nhóm lửa

Bà kể chuyện cháu nghe.

Bà bảo cháu làm,chăm cháu học

Nhờ sự kết hợp hài hoà giữa yếu tố biểu cảm vơi miêu tả và tự sự đã giúp cho bài thơ có một kết cấu chặt chẽ, thể hiện được tình cảm thắm thiết, thiêng liêng của người cháu đốĩ với bà.

Phân tích hình ảnh bếp lửa trong bài thơ. Hình ảnh bếp lửa được nhắc đến bao nhiêu lần? Tại sao khi nhắc đến bếp lửa là người cháu nhớ đến bà, và ngược lại, khi nhớ về bà là nhớ ngay đến hình ảnh bếp lửa? Hình ảnh ấy mang ý nghĩa gì trong bài thơ này? Vì sao tác giả lại viêt: “Ôi kì lạ và thiêng liêng – bếp lửa!”?

Trả lời:

Trong bài thơ, hình ảnh bếp lửa được nhắc đi nhắc lại 10 lần.

Trong hồi tưởng và suy nghĩ của ngươi cháu, hình ảnh bếp lửa luôn luôn gắn với hình ảnh ngươi bà. Bởi vì bếp lửa đã gắn bó với cuộc đời của bà. Bà là người nhóm lên bếp lửa vào mỗi sáng, mỗi chiều, hằng ngày, suốt cuộc đời bà. Bếp lửa là biểu hiện cụ thổ của sự tảo lần, chăm chỉ và đầy tinh yêu thương mà bà dành cho cháu, cho những ngươi thân.

Bếp lửa còn là tượng trưng cho tình bà nồng ấm. Bà nhóm lên bếp lửa như nhóm lên niềm vui, sự sống, niềm yêu thương. Bà là người nhóm lửa, nhóm niềm yêu thương mà bà dành cho cháu “nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ”. Bà là người truyền ngọn lửa niềm tin cho các thế hệ sau.

Sở dĩ tác giả lại viết: “Ôi kì lạ và thiêng liêng – bếp lửa”.

Kì lạ ở đây vì không có gì có thể dập tắt được bếp lửa. Bếp lửa vẫn cháy lên trong mọi cảnh ngộ.

Thiêng liêng vì bếp lửa là nơi ấp ủ và sáng mãi tình bà cháu. Và nhóm bếp lửa nghĩa là nhóm:

Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen/ Một ngọn lửa, lòng bà luôn ủ sẳn/ Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng… Vì sao ở hai câu dưới tác giả dùng từ “ngọn lửa” mà không nhắc lại “bếp lửa”? “Ngọn lửa” ở đây có ý nghĩa gì? Em hiểu những câu thơ trên như thế nào?

Trả lời:

Từ hình ảnh bếp lửa cụ thể, tác giả đã chuyển thành hình ảnh trừu tượng: ngọn lửa lòng bà. Ngọn lửa giờ đây là ngọn lửa tinh thần, mang một ý nghĩa khái quát. Đó là ngọn lửa của niềm tin, sức sống, là niềm yêu thương của bà.

Qua đây, ta thấy, những câu thơ trên muốn nói lên tình yêu thương to lớn của bà tỏa sáng, ấm áp không thể nào dập tắt được và truyền lại cho thế hệ mai sau.

Cảm nhận của em về tinh cảm bà cháu được thể hiện trong bài thơ. Tinh cảm ấy được gắn liền với những tinh cảm nào khác?

Trả lời:

Tình cảm bà cháu trong bài thơ rất sâu nặng. Đây là lời yêu thương tha thiết của người cháu nơi xa đối với bà. Tình cảm ấy vượt qua chiều dài của thời gian, chiều rộng của không gian, neo đậu mãi trong trái tim cháu. Tuổi thơ của cháu đã đi qua theo năm tháng, khoảng cách giữa bà và cháu cũng đã xa vời vợi nhưng cháu chẳng lúc nào quên nhắc nhở về bà.

Như vậy, những gì là thân thiết nhất của tuổi thơ mỗi người đều có sức tỏa sáng, nâng đỡ con người suốt hành trình trình dài rộng của cuộc đời. Tình yêu thương và lòng biết ơn chính là một biểu hiện cụ thể của tình yêu thương, sự gắn bó với gia đình, quê hương và đó cũng là sự khởi đầu của tình yêu con người, tình yêu đất nước.

2. Kĩ năng 3. Thái độ 1. Giáo viên 2. Học sinh 1. Ổn định tổ chức

* Kiểm diện: Sĩ số

9A:

9C:

2. Kiểm tra 3. Bài mới

Hoạt động của GV và HS Kiến thức cần đạt

HĐ1. HDHS Đọc và tìm hiểu chú thích:

– HD đọc

H/s đọc: to, rõ, chính xác, chậm rãi, tình cảm, lắng đọng…

– GV đọc mẫu – H/s đọc

H: Giới thiệu những nét chính về T/g?

I. Đọc – tìm hiểu chú thích

1. Đọc:

2. Chú thích (SGK/145)

a) Tác giả: Bằng Việt(Nguyễn Việt Bằng) sinh 1941.

Quê: Thạch Thất – Hà Tây- HN

– Làm thơ từ đầu 1960 và thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong KCCMĩ

– Hiện là chủ tịch hội liên hiệp VHNT Hà Nội.

H: Em hãy giới thiệu vài nét về tác phẩm?

– Y/c xem 1 số chú thích khó SGK

b) Tác phẩm:

” Bếp lửa”sáng tác năm 1963 – T/g đang là sinh viên học ngành Luật ở Liên Xô

– Bài thơ được đưa vào tập “Hương cây- bếp lửa”(1968). Đây là tập thơ đầu tay của Bằng Việt và Lưu Quang Vũ.

c) Chú thích khác (SGK/145)

HĐ2. HDHS đọc – hiểu văn bản:

– Em hãy cho biết thể loại của bài thơ.

H: Cho biết mạch cảm xúc của bài thơ?

II. Đọc- hiểu văn bản

1. Thể loại

– Thơ tự do: 8 tiếng/ câu

– Gieo vần: Vần chân và vần liền- theo cặp câu.

2. Mạch cảm xúc và bố cục:

a) Mạch cảm xúc của bài thơ: đi từ quá khứ đến hiện tại, từ kỉ niệm đến suy ngẫm theo dòng hồi tưởng.

– Bài thơ là lời của người cháu ở nơi xa nhớ về bà và những kỉ niệm với bà, nói lên lòng kính yêu và những suy ngẫm về bà.

H: Tìm bố cục của bài thơ? Nội dung chính của từng phần?

b) Bố cục: Gồm 4 đoạn”

– Đ1: phần mở đầu: 3 dòng đầu

→ Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cho dòng hồi tưởng cảm xúc về bà.

– Đ2: 4 khổ tiếp: hồi tưởng những kỉ niệm tuổi thơ sống bên bà và hình ảnh bà gắn liền với hình ảnh bếp lửa.

– Đ3: khổ 5: suy ngẫm về cuộc đời bà.

– Đ4: khổ cuối: khẳng đinh tình cảm của người cháu đã trưởng thành, đi xa song không nguôi nhớ bà.

– Học sinh đọc khổ thơ đầu tiên

H: Cháu nhớ bà, trong kí ức của người cháu có hình ảnh nào xuất hiện đầu tiên?

H: Hình ảnh ” một bếp lửa” lặp lại có tác dụng gì trong câu thơ?

H: Hình ảnh bếp lửa trong kí ức của cháu được miêu tả qua từ ngữ nào?

H: Từ láy “chờn vờn”” ấp iu” có tác dụng gợi hình và gợi cảm ntn?

(Từ “ấp iu” là sự kết hợp 2 từ “ấp ủ” và “nâng niu” em liên tưởng ntn về h/ả người nhóm bếp?)

H: Điều gì trong lòng người cháu cùng xuất hiện với bếp lửa nồng đượm?

H: Cách nói “biết mấy nắng mưa”hay ở chỗ nào? (Cách nói ẩn dụ → gợi ra cuộc đời vất vả lo toan của bà)

H: Em cảm nhận như thế nào về nội dung 3 câu thơ đầu?

3. Phân tích

a. Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cho dòng hồi tưởng, cảm xúc về bà

– Hình ảnh đầu tiên xuất hiện trong kí ức”bếp lửa”

“Một bếp lửa chờn vờn sương sớm

Một bếp lửa ấp iu nồng đượm”

→ Điệp ngữ “một bếp lửa” diễn đạt 1 kỉ niệm rất riêng tư không mờ phai trong kí ức về hơi ấm gia đình.

– “chờn vờn” → từ láy tượng hình miêu tả h/ảnh ngọn lửa trong sương sớm → Gợi cảm giác ấm áp , quen thuộc trong mỗi gia đình ở một miền quê yên tĩnh.

– “ấp iu” → vừa gợi tả chính xác công việc nhóm bếp vừa gợi tả bàn tay kiên nhẫn, khéo léo và tấm lòng chi chút của người nhóm lửa.

– Cùng xuất hiện với h/ả “bếp lửa” là tình cảm “Cháu thương bà…nắng mưa”

⇒ H/ả bếp lửa trong kí ức đã đưa cháu trở về với nỗi nhớ thương bà, gọi về kỉ niệm những năm tháng tuổi thơ bên bà .

4. Củng cố – luyện tập

– GV hệ thống lại bài.

300 BÀI GIẢNG GIÚP CON LUYỆN THI LỚP 10 CHỈ 399K

Phụ huynh đăng ký mua khóa học lớp 9 cho con, được tặng miễn phí khóa ôn thi học kì. Cha mẹ hãy đăng ký học thử cho con và được tư vấn miễn phí. Đăng ký ngay!

Tổng đài hỗ trợ đăng ký khóa học: 084 283 45 85

Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng….miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.

Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:

Loạt bài Giáo án Ngữ văn lớp 9 chuẩn nhất của chúng tôi được biên soạn bám sát nội dung sgk Ngữ văn 9 Tập 1 và Tập 2 theo chuẩn Giáo án của Bộ GD & ĐT.

Lựa chọn câu để xem lời giải nhanh hơn

Câu 1 Trả lời câu 1 (trang 145 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1): Bài thơ là lời của nhân vật nào, nói về ai và về điều gì? Dựa vào mạch tâm trạng của nhân vật trữ tình, em hãy nêu bố cục của bài thơ. Lời giải chi tiết:

– Bài thơ là lời của người cháu nói về bà, nói về tình yêu thương tha thiết mà bà đã giành cho cháu trong những ngày gian khổ.

– Bố cục:

+ Ba dòng thơ đầu: Hình ảnh bếp lửa đã khơi nguồn cho dòng hồi tưởng, cảm xúc về bà.

+ Bốn khổ thơ tiếp theo (từ Lên bốn tuổi đến Chứa niềm tin dai dẳng): Hồi tưởng những kỷ niệm tuổi thơ sống bên bà và hình ảnh bà gắn liền với hình ảnh bếp lửa.

+ Hai khổ thơ tiếp theo (từ Lận đận đời bà đến thiêng liên – bếp lửa): Suy ngẫm về bà và cuộc đời bà.

+ Khổ cuối: Cháu đã trưởng thành, đã đi xa nhưng không nguôi nhớ về bà.

– Năm lên bốn tuổi là năm đói kém, nhọc nhằn (1945). Nạn đói năm ấy đã trở thành bóng đen ghê rợn ám ảnh cháu.

– Tám năm ở cùng bà khi che mẹ bận công tác, bà dạy cháu học, dạy cháu làm, bà kể chuyện cháu nghe, chia sẻ với cháu nỗi vắng mẹ, cặm cụi nhóm lửa, nuôi nấng cháu.

– Năm giặc đốt làng, đốt nhà, bà vẫn vững lòng dặn cháu giữ kín chuyện để bố mẹ yên tâm công tác, bà vẫn sớm chiều nhen nhóm ngọn lửa ủ ấm lòng cháu. Kỷ niệm nào về bà cũng thấm đậm yêu thương.

Bài thơ đan xen giữa kể là những đoạn tả sinh động, tả cảnh bếp lửa chờn vờn trong sương sớm, tả cảnh đói mòn đói mỏi, cảnh làng cháy, đặc biệt là hình ảnh cặm cụi, tần tảo sớm hôm của bà… Lời kể và tả chứa chan tình yêu thương, lòng yêu ơn của người cháu nơi xa đối với bà.

Câu 3 Trả lời câu 3 (trang 145 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1): Phân tích hình ảnh bếp lửa trong bài thơ. Hình ảnh bếp lửa được nhắc đến bao nhiêu lần? Tại sao khi nhắc đến bếp lửa là người cháu lại nhớ đến bà, và ngược lại, khi nhớ về bà là nhớ ngay đến hình ảnh bếp lửa? Hình ảnh ấy mang ý nghĩa gì trong bài thơ này? Vì sao tác giả lại viết “Ôi kì lạ và thiêng liêng bếp lửa”? Lời giải chi tiết:

– Hình ảnh bếp lửa có suốt trong những vần thơ của bài thơ . Hình ảnh bếp lửa được nhắc tới 10 lần .

– Vì hình ảnh bếp lửa đã trở thành biểu tượng do hằng ngày bà luôn nhóm lửa nấu vào mỗi sáng . Bà là người đã thắp sáng tình cảm, tình yêu thương khi nhóm bếp lửa lên, tác giả đã dựa vào đó để gửi gắm tình cảm cảm xúc của mình là tình cảm thiêng liêng giữa bà và cháu.

Câu 4 Trả lời câu 4 (trang 146 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1): Vì sao ở hai câu dưới tác giả dùng từ “ngọn lửa” mà không nhắc lại “bếp lửa”? Ngọn lửa ở đây có ý nghĩa gì? Em hiểu những câu thơ trên như thế nào? Lời giải chi tiết:

– Ở hai câu dưới, tác giả dùng từ “ngọn lửa” mà không nhắc lại “bếp lửa”. Vì nói đến “bếp lửa” là nói đến một vật hữu hình, cụ thể của mỗi gia đình. Còn hình ảnh “ngọn lửa” mang ý nghĩa khái quát, rộng lớn hơn.

– Mỗi lần nhóm bếp lửa, ngọn lửa cháy sáng lên mang nhiều ý nghĩa tượng trưng. Đó là ngọn lửa được nhóm từ lòng bà – ngọn lửa của sức sống, yêu thương, niềm tin, tình yêu của bà với kháng chiến, với Đảng. Bà không chỉ là người nhóm lửa, giữ lửa mà còn là người truyền lửa – truyền cho cháu những kỉ niệm ấm lòng, những niềm tin thiêng liêng, kì diệu nâng bước cháu trên suốt hành trình dài rộng của cuộc đời.

Câu 5 Trả lời câu 5 (trang 146 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1): Cảm nhận của em về tình cảm bà cháu được thể hiện trong bài thơ. Tình cảm ấy được gắn liền với những tình cảm nào khác. Lời giải chi tiết:

– Tình cảm bà cháu trong bài thơ rất sâu nặng. Đây là lời yêu thương tha thiết của người cháu nơi xa đối với bà:

” Giờ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàu

Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả Nhưng vẫn chẳng lức nào quên nhắc nhở: – Sớm mai này, bà nhóm bếp lên chưa?…”

– Tình cảm ấy vượt qua chiều dài của thời gian, chiều rộng của không gian, neo đậu mãi trong trái tim cháu. Tuổi thơ của cháu đã đi qua theo năm tháng, khoảng cách giữa bà và cháu cũng đã xa vời vợi nhưng cháu chẳng lúc nào quên nhắc nhở về bà. Tình yêu, lòng biết ơn của cháu đối với người bà cũng chính là lòng biết ơn đối với gia đình, quê hương, đất nước.

Luyện tập Viết đoạn văn ngắn nêu cảm nghĩ của em về hình ảnh bếp lửa trong bài thơ. Lời giải chi tiết: Gợi ý trả lời:

– Giới thiệu tác giả, tác phẩm, hình ảnh bếp lửa.

– Số lần xuất hiện: 10 lần.

– Ý nghĩa: Bếp lửa là biểu hiện cụ thể và đầy gợi cảm về sự tảo tân, chăm sóc và tình yêu thương của bà dành cho cháu và những người thân. Bếp lửa là tình bà ấm áp, bếp lửa là tay bà chăm chút. Bếp lửa gắn với những gian khó đời bà. Ngày ngày bà nhóm bếp lửa cũng là nhóm lên niềm vui, sự sống, niềm yêu thương chi chút dành cho con cháu va mọi người.

ND chính

Bài thơ “bếp lửa” gợi lại những kỉ niệm đầy xúc động về người bà và tình bà cháu, đồng thời thể hiện lòng kính yêu, trân trọng và biết ơn của người cháu đối với bà cũng là đối với gia đình, quê hương, đất nước.

chúng tôi