Bạn đang xem bài viết Soạn Bài: Cảnh Ngày Hè – Ngữ Văn 10 Tập 1 được cập nhật mới nhất trên website Englishhouse.edu.vn. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ là hữu ích với bạn. Nếu nội dung hay, ý nghĩa bạn hãy chia sẻ với bạn bè của mình và luôn theo dõi, ủng hộ chúng tôi để cập nhật những thông tin mới nhất.
I. Tác giả, tác phẩm
1. Tác giả
Nguyễn Trãi (1380 – 1442) hiệu là Ức Trai, quê gốc tại làng Ngái (Chi Ngại), huyện Phượng Sơn, lộ Lạng Giang (nay thuộc huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương). Ông mất ngày 19 – 9 – 1442, niên hiệu Đại Bảo thứ ba, trong vụ án Lệ Chi Viên (tức vụ án Trại Vải, huyện Gia Lương, nay thuộc Bắc Ninh), vụ án tru di tam tộc oan khốc nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam. Ông là nhà văn hoá, nhà thơ lớn của dân tộc, người mở đầu cho sáng tác thơ Nôm ở Việt Nam.
2. Tác phẩm: Cảnh ngày hè là một trong những bài thơ đặc sắc trong tập Quốc âm thi tập, một tập thơ Nôm được xem là cổ nhất của Nguyễn Trãi.
II. Hướng dẫn soạn bài
Câu 1:
Trong bài thơ có nhiều động từ diễn tả trạng thái của cảnh ngày hè. Đó là những động từ: đùn đùn, giương, phun.
Đùn đùn: gợi tả sắc xanh thẫm của tán hoè lớp lớp, liên tiếp tuôn ra
Giương: rộng ra
Phun: gợi sự nổi bật, bắt mắt của màu đỏ hoa lựu
Câu 2:
Cảnh ở đây có sự hài hòa giữa âm thanh và màu sắc, cảnh vật và con người. Cảnh vật ngày hè ngập tràn màu sắc, sự kết hợp độc đáo giữa màu đỏ của hoa lựu trước hiên với cây hòe xanh rợp bóng. Hương hoa sen kết hợp với khung cảnh ấy mang đến một không gian tràn đầy sức sống. Và trong không gian cảnh hè ấy, hình ảnh con người hiện lên với sự sung túc, hạnh phúc trong lao động. Tiếng “lao xao” của làng chài cùng tiếng ve râm ran tạo ra không khí nhộn nhịp, tràn đầy sức sống.
Câu 3:
* Nhà thơ đã cảm nhận cảnh vật bằng những giác quan: thị giác, thính giác, khứu giác. Không những nhìn thấy màu xanh của cây hòe, màu đỏ của hoa thạch lựu, tác giả còn nghe thấy âm thanh lao xao của chợ cá, tiếng của ve kêu và ngửi thấy mùi thơm của hoa sen mùa hè.
* Qua sự cảm nhận đó cho chúng ta thấy Nguyễn Trãi là một con người yêu thiên nhiên, sống hòa hợp với thiên nhiên. Đồng thời, qua việc thể hiện tình yêu đối với thiên nhiên, nhà thơ còn muốn nói lên tấm lòng của mình với nhân dân, với đất nước.
Câu 4:
* Hai câu thơ cuối cho chúng ta thấy tấm lòng của Nguyễn Trãi đối với người dân: tác giả ước mình có “Ngu cầm” – cây đàn của vua Ngu Thuấn – gảy lên khúc hát Nam phong, khúc hát về sự ấm no cho trăm họ. Câu thơ này thể hiện ước muốn về một đất nước thái bình, người dân được tham gia lao động, có cuộc sống hạnh phúc để “dân giàu đủ” ở “khắp đòi phương”.
* Âm điệu của câu thơ lục ngôn kết thúc bài thơ khác với những câu thơ thất ngôn: Câu thơ cuối với sáu chữ và nhịp thơ nhanh hơn như giải phóng tất cả nỗi niềm mà tác giả dồn nén ở những câu thơ trên. Suy cho cùng, cái mà Nguyễn Trãi hướng đến luôn là nhân dân xã tắc chứ không chỉ đơn thuần là cảnh đẹp “nhàn” khi đi ở ẩn.
Câu 5:
Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là: khát vọng về cuộc sống thái bình, hạnh phúc cho nhân dân.
Như chúng ta đều biết, Nguyễn Trãi là một nhân vật lịch sử với một tấm lòng trung quân ái quốc, người đã từng viết lên áng thiên cổ hùng văn của dân tộc, đã buộc lòng về ở ẩn bởi bất mãn trước thời cuộc. Trong lòng ông không lúc nào nguôi đi nỗi thương dân. Và trong bài thơ này, tuy chỉ bộc lộ tình thương cho nhân dân ở hai câu thơ cuối là chủ yếu, nhưng qua tất cả những câu thơ còn lại ta cũng thấy được ước muốn của ông khi miêu tả những vẻ đẹp thôn quê cùng vẻ đẹp của con người lao động.
5
/
5
(
1
bình chọn
)
Soạn Bài Ngữ Văn Lớp 10: Cảnh Ngày Hè
Soạn bài Ngữ văn lớp 10: Cảnh ngày hè (Bảo kính cảnh giới – bài 43) – Nguyễn Trãi.
I. HƯỚNG DẪN HỌC BÀI1. Đọc Tiểu dẫn để biết xuất xứ của bài thơ (Chú ý: Đây là thơ Nôm của Nguyễn Trãi).2. Đọc bài thơ với giọng điệu vui, thanh thản. Chú ý ngắt nhịp đúng câu thơ sáu chữ (theo nhịp 3 – 3) và một số câu bảy chữ theo nhịp 3-4:Thạch lựu hiên / còn phun thức đỏ Hồng liên tri / đã tiễn mùi hương.
Trước khi đi vào từng câu hỏi, cần nhận rõ thời gian và thời điểm của cảnh trong bài thơ:
– Thời gian vào cuối mùa hè: Hồng liên trì đã tiễn mùi hương(Hoa sen tàn đã hết hương thơm).
– Thời điểm vào cuối ngày: (…) tịch dương: lúc mặt trời sắp lặn.
1. Tìm những động từ diễn tả trạng thái của cảnh. – Động từ “đùn đùn”, “giương” trong câu thơ: Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.
– Động từ “phun” trong câu thơ: Thạch lựu hiển còn phun thức đỏ.
Cảnh vật đang ở vào cuối mùa, cuối ngày, nhưng sự sống thì không dừng lại. Có một cái gì thôi thúc từ bên trong, đang ứa căng, đang tràn đầy, không kìm lại được, phải đùn đùn, phải giương lên, phải phun ra, hết lớp này đến lớp khác, khiến cho cảnh vật sinh động, đầy sức sống.
2. Phân tích rõ sự hài hòa của cảnh trong bức tranh thơ này
– Sự hài hòa giữa âm thanh và màu sắc: màu lục của lá hòe làm nổi bật màu đỏ của hoa thạch lựu, tiếng ve inh ỏi trong ánh mặt trời buổi chiều hòa cùng tiếng lao xao của chợ cá cuối ngày…
– Sự hài hòa giữa cảnh vật và con người: người rỗi rãi hóng mát trước cảnh ngày hè tươi đẹp, chợ cá lao xao và những ngư phủ làng chài, ve kêu như tiếng đàn quanh lầu lúc mặt trời sắp lặn…
3. Nhà thơ đã cảm nhận cảnh vật bằng những giác quan nào? tấm lòng của ông đối với thiên nhiên ra sao ? – Nhà thơ đã cảm nhận cảnh vật bằng nhiều giác quan: thị giác (màu sắc), thính giác (âm thanh), khứu giác (mùi hương), và cả sự liên tưởng (nghe tiếng ve kêu như một khúc đàn của thiên nhiên).
– Sự giao cảm mạnh mẽ nhưng tinh tế của nhà thơ đối với cảnh vật cho thấy ông là một hồn thơ yêu thiên nhiên tha thiết, say đắm, đã vẽ nên bức tranh Cảnh ngày hè sinh động, có hồn.
Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,Dân giàu đủ khắp đòi phương.
4. Tìm hiểu vẻ đẹp tâm hồn (bức tranh tâm trạng) của nhà thơ trong hai câu thơ cuối. – Không chỉ yêu thiên nhiên, Nguyễn Trãi còn là một con người yêu đời, yêu cuộc sống, một tấm lòng ưu ái với dân, với nước. Điều này được bộc lộ rõ rệt và sâu sắc trong hai câu thơ cuối:
Ông ước có được chiếc đàn của vua Thuấn để gảy khúc Nam phong mong cho “dân giàu đủ khắp đòi phương”. Câu kết của bài thơ cô đúc trong sáu chữ, thể hiện sự dồn nén cảm xúc của cả bài. Điểm kết tụ của hồn thơ Nguyễn Trãi không phải ở thiên nhiên, tạo vật mà chính là ở con người, ở người dân. Ông mong cho dân giàu đủ nhưng đó phải là hạnh phúc cho tất cả mọi người, mọi nơi: khắp đòi phương.
5. Cảm hứng chủ đạo của bài thơ Là cả ba điều như SGK đã gợi ý, nhưng nên hiểu theo lôgíc tâm trạng của thi nhân: trước cảnh ngày hè tươi đẹp, ông yêu thiên nhiên tha thiết, từ đó mà yêu đời, yêu cuộc sống và có khát vọng về cuộc sống thái bình, hạnh phúc cho nhân dân. Nhân dân vẫn là cội nguồn cho cảm hứng thơ Nguyễn Trãi và làm nên vẻ đẹp tâm hồn của thơ ông.
II. LUYỆN TẬP Gợi ý bài 1: Yêu cầu cần đạt là nêu rõ vẻ đẹp của thiên nhiên và tâm hồn Nguyễn Trãi qua bài thơ.
– Vẻ đẹp của thiên nhiên: bức tranh ngày hè hài hòa màu sắc, âm thanh, đầy sức sống, quen thuộc gần gũi mà đẹp.
– Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi: yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu cuộc sống. Trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng canh cánh bên lòng nỗi niềm ưu ái đối với dân, với nước.
Soạn Bài Cảnh Ngày Hè Của Nguyễn Trãi Văn 10
Soạn bài Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi văn 10
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
– Nguyễn Trãi là một nhà thơ nổi tiếng của thời trung đại
– Không chỉ là một nhà thơ nhà văn ông còn là vị quan triều đình liêm khiết và là quân sự đắc lợi cho vua Lê Lợi khi chiến thắng quân Minh
– Ông tài giỏi đỗ đạt ra làm quan, phụng sự cho vua Lê Lợi, sau đó vì ghen ghét nhiều tên nịnh thần đã nói xấu buộc tội ông
– Ông chán nản vì không được tin dùng như trước nên đã cáo quan về quê ở ẩn để giữ tấm lòng trong sạch
– Đến khi vua mới lên ngôi lại cho vời ông ra làm quan nhưng vì vướng phải án oan vườn vải Lệ Chi viên cho nên ông đã bị truy vào tội tru di cửu tộc
– Mãi về sau mới được giải oan
– Ông để lại những tác phẩm lớn như: Trung Quân từ mệnh tập, ức trai thi tập, dư địa chí…
2. Tác phẩm
a. Hoàn cảnh sáng tác:
Bài thơ được sáng tác khi Nguyễn Trai đã quy ẩn nơi thôn quê làng mạc. Một cuộc sống đạm bạc nhưng thanh bình và không có ai hãm hại tuy nhiên trong lòng nhà thơ cũng vẫn không yên một nỗi lo nước nhà. Chính vì thế Nguyễn Trãi đã sáng tác bài thơ này
b. Thể thơ:
đường luật biến thể, có 8 câu 7 câu có 7 chữ riêng câu một có 6 chữ nên đó gọi là biến thể
c. Bố cục: 3 phần
– Phần 1: một câu thơ đầu: tư thế rồi của nhà thơ
– Phần 2: 5 câu thơ tiếp: cảnh ngày hè trên làng quê
– Phần 3: còn lại: nguyện ước của nhà thơ
II. Phân tích
1. Tư thế rảnh rỗi của nhà thơ khi cáo quan về ở ẩn
– Chính vì rảnh rỗi mà nhà thơ ngồi hóng mát ngày dài, vì nắng hè nóng quá nên nhà thơ hóng mát hay là do rảnh rỗi không có việc gì làm
– Hiểu theo cách nào cũng được nhưng vẫn thiên về nhấn mạnh trạng thái rảnh rỗi của nhà thơ. Đây chính là sự nhấn mạnh điểm khác biệt giữa làm quan và cáo quan về quê
2. Cảnh ngày hè trên làng quê
– Hình ảnh: hòe lục, thạch lựu, hồng liên trì, chợ cá làng ngư phủ, lầu tịch dương
– Màu sắc: lục, đỏ, hồng
– Âm thanh: lao xao của chợ cá, tiếng ve dắng dỏi
3. Nguyện ước của nhà thơ
– Trước những vẻ đẹp thiên nhiên và cuộc sống ấy nhà thơ mong muốn có cây đàn của vua Ngu Thuấn để đàn lên một tiếng cho thiên hạ thái bình
III. Tổng kết
– Bài thơ vừa vẽ lên một bức tranh phong cảnh ngày hè với những gam màu nóng đặc trưng cùng những âm thanh của thiên nhiên và cuộc sống, lại vừa cho ta thấy được nguyện ước cao quý của nhà thơ.
Theo chúng tôi
Soạn Bài Cảnh Ngày Hè (Chi Tiết)
Lựa chọn câu để xem lời giải nhanh hơn
Câu 1 Câu 1 (trang 118 SGK Ngữ văn 10 tập 1) Trong bài thơ có nhiều động từ diễn tả trạng thái của cảnh ngày hLời giải chi tiết: è.Hòe lục đùn đùn tán rợp giương Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ Hồng liên trì đã tiễn mùi hương Lao xao chợ cá làng ngư phủ Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương… Đó là những động từ nào? Trạng thái của cảnh được diển tả ra sao?
– Các động từ diễn tả trạng thái của cảnh tập trung trong sáu câu thơ đầu:
– Miêu tả cảnh ngày hè, tác giả đã sử dụng các động từ: đùn đùn, giương, phun.
+ Từ đùn đùn gợi tả sắc xanh thẫm của tán hoè lớp lớp, liên tiếp tuôn ra,
+ giương rộng ra ;
Câu 2 Câu 2 (trang 118 SGK Ngữ văn 10 tập 1) Cảnh ở đây có sự hài hòa giữa âm thanh, màu sắc, cảnh vật và con người. Anh (chị) hãy phân tích và làm sáng tỏ. Lời giải chi tiết:
+ từ phun gợi sự nổi bật, bắt mắt của màu đỏ hoa lựu.
– Trong bài thơ có các màu sắc: màu xanh của cây hoa hòe, màu đỏ của hoa lựa, hoa sen (có cả mùi thơm của hương sen), tất cả đều dưới ánh nắng chiều màu vàng (lầu tịch dương).
– Bài thơ còn có các âm thanh như tiếng “lao xao” của “chợ cá làng ngư phủ”, tiếng rên rỉ (từ cổ; dắng dỏi) của ve sầu nghe như tiếng đàn (cầm ve) từ trên lầu dưới ánh nắng chiều.
Câu 3 Câu 3 (trang 118 SGK Ngữ văn 10 tập 1) Nhà thơ đã cảm nhận cảnh vật bằng những giác quan nào? Qua sự cảm nhận ấy, anh (chị) thấy nhà thơ có tấm lòng như thế nào đối với thiên nhiên. Lời giải chi tiết:
– Trong bức tranh mùa hè còn có sự hài hòa giữa cảnh vật và con người. Tuy ít nói tói con người nhưng ta vẫn thấy dấu vết, hình bóng con người rất gần gũi: những cây hòe, cây lựu, hồ sen… không phải là những thực vật hoang dã mà có sự tham gia chăm sóc của bàn tay con người. Cho nên, bên cạnh các hình ảnh thiên nhiên ấy còn thấy có cái hiên nhà (Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ), cái ao (trì) (Hồng liên trì đã tiễn mùi hương), và cả ngôi lầu (Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương). Đặc biệt, có rất nhiều âm thanh tiếng người được nghe từ xa (Lao xao chợ cá làng ngư phủ)…
– Các hình ảnh, màu sắc, âm thanh, mùi vị: hài hòa giữa con người với cảnh vật, là tất cả những vẻ đẹp bình dị, gần gũi, thân thuộc của quê hương, đất nước con người Việt Nam.
* Cảm nhận của Nguyễn Trãi.
– Nhà thơ tập trung những giác quan thị giác, thính giác, khứu giác và cả cảm giác nữa để quan sát cảnh thiên nhiên. Thiên nhiên ngày hè hiện lên với những đặc trưng cụ thể bởi những cảm nhận tinh tế. Đó là màu xanh của lá cây, màu đỏ của hoa lựu và hương thơm của hoa sen. Mùa hè có tiếng ve kêu… Thiên nhiên càng hiện lên cụ thể bao nhiêu, càng đẹp bao nhiêu thì chứng tỏ tâm hồn nhà thơ càng đẹp bấy nhiêu. Một tâm hồn đẹp đẽ nhất định phải xuất phát từ thế giới quan lành mạnh. Bao trùm lên từ tấm lòng yêu nước, yêu đời của Ức Trai.
* Tấm lòng của Nguyễn Trãi:
– Tình yêu thiên nhiên nồng nàn, tha thiết.
Câu 4 Câu 4 (trang 119 SGK Ngữ văn 10 tập 1) Hai câu thơ cuối cho thấy tấm lòng của Nguyễn Trãi đôi với người dân thế nào? Nhận xét về âm điệu kết thúc bài thơ. Lời giải chi tiết:
– Tình yêu thiên nhiên có nguồn cội sâu xa từ lòng tha thiết yêu đời, yêu cuộc sống của tác giả.
– Nguyễn Trãi yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu cuộc sống, gắn liền với tấm lòng tha thiết với dân, với nước.
– Hai câu kết diễn tả khát vọng, mong mỏi da diết của Nguyễn Trãi về cuộc sống thanh bình, hạnh phúc của nhân dân. Nhà thơ mong mỏi có khúc đàn Nam Phong của vua Thuấn. Mỗi khi khúc đàn ấy gảy lên thì mưa thuận gió hòa, nhân dân làm ăn sung sướng no đủ.
– Lấy chuyện xưa để nói hiện tại, cho thấy tấm lòng yêu nước, thương dân của Nguyễn Trãi. Đó là tấm lòng yêu nước thương dân đến trọn đời.
– Đồng thời câu thơ cũng có nghĩa: Nếu có đàn Ngu (đàn của vua Nghiêu) sẽ gảy lên một khúc nhạc – ca ngợi cuộc sông thái bình, nhân dân giàu đủ khắp bốn phương. Đây là lòi ngợi ca sự hưng thịnh của triều đại, nhưng đồng thời cũng là lời nhắc nhở các bậc quân vương luôn quan tâm đến nhân dân.
– Nhà thơ thể hiện niềm vui, sự ngợi ca, nhưng đồng thòi cũng là niềm mong ước cho đất nước thái bình, lời khuyên các vị vua noi gương Nghiêu, Thuấn “rủ lòng thương yêu và chầm sóc muôn dân, khiến cho chỗ thôn cùng xóm vắng không có tiếng hờn giận oán cừu” (lời trong một bản tấu của Nguyễn Trãi). Đó cũng chính là tư tưởng “lấy dân làm gốc của ông: “Làm lật thuyền mới biết sức dân như nước”. Tư tưởng đó bắt nguồn từ lời dạy của Khổng Tử: “Dân vi bản, xã tắc vi quy, quân vi khinh (Dân là gốc, xã tắc là quý, vua là nhẹ).
Câu 5 Câu 5 (trang 119 SGK Ngữ văn 10 tập 1) Cảm xúc chỉ đạo của bài thơ là gì? Từ việc lựa chọn, anh (chị) hãy làm nổi bật vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi qua bài thơ. Lời giải chi tiết:
– Âm điệu của bài thơ có sự thay đổi: câu kết chỉ có 6 chữ (lục ngôn), khác với những bài kết thúc bằng câu thất ngôn. Câu lục ngôn làm cho âm điệu đang 7 chữ dồn lại trong 6 chữ.
– Tác dụng của việc kết thúc bằng câu thơ lục ngôn: cảm xúc được dồn nén, nhưng dư âm của nó lại mở ra. Bài thơ hết những âm hưởng chưa hết, đó là nhờ cách kết thúc bằng câu thơ sáu chữ trong một bài thơ thất ngôn.
– Bài thơ tả cảnh ngày hè, trước hết phải lấy cảm hứng từ tình yêu thiên nhiên. Đằng sau cảm hứng chủ đạo đó, ta mới thấy lòng yêu đời, tình yêu sông nước hay khát vọng về cuộc sống thái bình, hạnh phúc cho nhân dân
Luyện tập Câu 1 (trang 119 SGK Ngữ văn 10 tập 1) Cảm nhận của anh (chị) về vẻ đẹp thiên nhiên và tâm hồn Nguyễn Trãi qua bài thơ Lời giải chi tiết: Vẻ đẹp của mùa hè và tâm hồn Nguyễn Trãi:
– Yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống con người và vươn tới khát vọng hoà bình hạnh phúc cho nhân dân là vẻ đẹp tâm hồn và lí tưởng của Nguyễn Trãi, nhân cách của Nguyễn Trãi.
– Bài thơ sử dụng hình ảnh gần gũi, bình dị, câu thơ thất ngôn xen lục ngôn, Nguyễn Trãi mang đến bức tranh thiên nhiên đầy sức sống, khỏe khoắn. Đó cũng chính là vẻ đẹp của tinh thần lạc quan trong tâm hồn nhà thơ.
– Vẻ đẹp của mùa hè:
+ Hình ảnh cảnh vật: hòe lục đùn đùn, thạch lựu hiên phun thức đỏ, hồng liên trì…
+ Âm thanh sự sống: lao xao chợ cá, dắng dỏi cầm ve
– Sự quan sát lắng nghe vẻ đẹp cuộc sống từ tất cả những giác quan tinh tế nhất của tác giả.
– Vẻ đẹp tâm hồn của tác giả: yêu thiên nhiên, mong mỏi dân chúng được an ổn, no đủ
Bố cục Bố cục: 2 phần
+ Bức tranh mùa hè gợi cho ta thấy cảm nhận tinh tế, bút pháp nghệ thuật tài hoa của tác giả
+ Tác giả là người có tấm lòng chân thành, tâm hồn chan chứa yêu thương, gắn bó với cuộc sống, cuộc đời
ND chính
– 4 câu đầu: Vẻ đẹp cảnh ngày hè
chúng tôi
– 4 câu cuối: Tâm trạng của tác giả
Bài thơ tả cảnh ngày hè cho thấy tâm hồn Nguyễn Trãi chan chứa tình yêu thiên nhiên, yêu đời, yêu nhân dân, yêu đất nước.
Cập nhật thông tin chi tiết về Soạn Bài: Cảnh Ngày Hè – Ngữ Văn 10 Tập 1 trên website Englishhouse.edu.vn. Hy vọng nội dung bài viết sẽ đáp ứng được nhu cầu của bạn, chúng tôi sẽ thường xuyên cập nhật mới nội dung để bạn nhận được thông tin nhanh chóng và chính xác nhất. Chúc bạn một ngày tốt lành!